Tüm evreni boydan boya kat eden, galaksilerle dolu bir duvar keşfedildi.
Evren, genişleyen boşlukta gelişigüzel sağa sola serpiştirilmiş galaksilerden ibaret değildir. Ne kadar yakından bakarsak, evrende bir yapı olduğunu o kadar iyi görürüz. Bu yapılardan bazıları yerçekimsel olarak birbirilerine bağlı, akıl almaz ölçüde geniş gruplardan ve galaksi kümelerinden oluşuyor.
Gökyüzünün güney ucunu boydan boya bir yay gibi saran benzer bir galaksi yapısı kümesi keşfedildi. Devasa bir heykeli andıran galaksiler topluluğu, uçsuz bucaksız şekilde uzanıyor. Bu galaksi sırası, baştan uca 1.37 milyar ışık yılı büyüklüğünde. O kadar büyük!
Boyutları inanılmaz olmasıyla beraber, bu yapı, güney kutup uzayında şimdiye kadar gördüklerimiz arasında en büyük genişliğe sahip olanı. Artık Güney Kutup Duvarı’nın tam olarak ne olduğunu biliyoruz. Bu, bir tür galaksi ipliğine benziyor. Birlikte kozmik bir ağ oluşturan aralıklı uzay boşluğu arasında bir sınır hattı gibi görünüyor. Biz kısaca duvar diyelim.
Bundan daha büyük galaksi duvarları da mevcut. Şimdiye dek keşfedilen en büyük galaksi duvarı, Hercules-Corona Borealis Büyük Duvarı’dır ve baştan sona uzunluğu 9.7 milyar ışık yılıdır. Güney Kutup Duvarı ise Samanyolu Galaksi ’sine yakın olmasıyla ayrı bir özelliğe sahip. Sadece 500 milyon ışık yılı uzaklıkta. Başka bir tabirle bu kadar yakın olduğunu bildiğimiz en büyük yapı bu.
İlginizi Çekebilir
+ Işınlanma Mümkün Mü? Kuantum Dünyasında Evet
+ Dünya yörüngesinde Maddenin beşinci hali mi?
+ Dünya’ya En Yakın Karadelik Keşfedildi
Hemen yanı başımızda duran ve bu kadar yakın olan bir galaksiyi neden şimdiye kadar göremediğimizi merak etmiş olmalısınız. Bunun çok mantıklı bir açıklaması var. Bu galaksi sırası, Samanyolu’nun galaktik düzlüğünün ötesinde yer alan ve astronomların Galaktik Karartı Bölgesi diye adlandırdıkları bölgenin arkasında saklanıyor.
Galaksimizin disk şeklinin üzerinde; bir bölgede toz, gaz ve yıldızlarla dolu kalın ve parlak bir tabaka yer alıyor. O yüzden bu kalın ve parlak olan bölge, keşfedilen evrene kıyasla burayı daha çok perdeliyor.
Peki, bu karartı bölgesi Güney Kutup Duvar sırasını saklıyorsa astronomlar burayı bulmayı nasıl başardı?
Bunun cevabı biraz karmaşık. Temelde olay, galaksilerin boşlukta nasıl gezindikleriyle alakalı.
Paris-Saclay Üniversitesi’nden Kozmograf Daniel Pomarède liderliğindeki ekip, “Cosmicflows-3” adında bir veritabanından faydalandı. Bu veritabanında 18.000 galaksinin aralarındaki mesafenin hesaplamaları bulunuyor. Bu hesaplamalar galaksilerin yaydığı radyasyon dalga boyları kullanılarak yapılıyor. Galaksilerin ışık dalgalarının ne kadar uzadığına bağlı olarak ne kadar hızlı oranda birbirilerinden uzaklaştıklarını ölçülüyor.
Geçen yıl başka bir araştırma ekibi aynı veritabanını kullanarak “özgün hız” olarak bilinen bir parametreyi ölçtü. Bu parametrede evrenin genişlemesinden kaynaklanan galaksilerin göreceli hızları ölçülmeye çalışıldı.
Eldeki iki parametreyle, ekip birbirileri arasındaki göreceli uzaklaşmaları hesaplayabildi ve bu hareketler, daha büyük kütleye sahip oluşumların yerçekimsel etkilerini gözler önüne serdi. Algoritmaların yardımıyla ekip, kozmik karartı bölgesindeki Güney Kutup Duvarı’nda yer alan galaksilerin dağılımını 3 boyutlu olarak gösterebilen bir harita çıkarabilmeyi başardı.
En yoğun olan sıra, Güney Kutup üzerinden uzanıyor. Bu bölge 500 milyon ışık yılı ötede. Daha sonra kıvrılıyor ve Samanyolu’na doğru 300 milyon ışık yılı öteye kadar uzanıyor. Harika olan bu keşif umarız son olmaz ve yeni rakip galaksi sıraları görürüz.
